تربیت اسلامی...اصلاح بین مردم ...
چند مطلب پش، آنجا که سخن از راستگویی بود، مبحثی عنوان شد به نام اصلاح بین مردم. آن حدیث بیان می کرد که می توان برای اصلاح بین افراد اینگونه عمل کرد که از کسى سخنى درباره دیگرى می شنوى که اگر سخن به گوش او برسد، ناراحت می شود. پس تو آن دیگرى را می بینى و بر خلاف آنچه شنیده اى، به او می گویى: از فلانى شنیدم که در خوبى تو چنین و چنان می گفت بود... مقوله ای که شاید اهمیتش را این روزها در فرهنگ ما از دست داده و جایش را سخن چینی و بدگویی پشت سر یکدیگر گرفته...جایش را صداقتی نابخردانه گرفته...
شاید یکی از مهمترین جلوه های جامعه اسلامی، محبتی عمیق و یا احساس برادری بین افراد است که تیره شدن این روابط طبق فرموده رسول اکرم روحی فداه ریشه کن کننده دین است... از این رو اصلاح میان مسلمانان و برطرف کردن کدورت ها بسیار توصیه شده... چند حدیث جالب خواندم که بسیار جای تامل دارند...
پیامبر اکرم (س) فرموده اند...
براستی که خداوند دروغی را که باعث اصلاح یاشد دوست می دارد و راستی را که موجب فساد گردد، دشمن می دارد...
آیا به چیزی با فضیلت تر از نماز و روزه و صدقه (زکات) اگاهتان نکنم؟ و آن اصلاح میان مردم است، زیرا تیره شدن رابطه بین مردم ریشه کن کننده دین است.
و یا در حدیثی از امام صادق علیه سلام در وصف لقمان اینگونه نقل شده که به لقمان تنها حکمت و دانش عطا نشده بود، و نیز دارائى و خانواده و قدرت جسمى و زیبایى چشمگیر نداشت ولى او مردى با اراده بود تا آنجا که او به دو نفر که با هم نزاع مى کردند و یا مى جنگیدند نمى گذشت مگر اینکه میانشان صلح برقرار مى کرد و از پیش آنان نمى رفت تا آنکه آنها دست از نزاع و جنگ کشیده و متفرق مى شدند.
یک وقت هایی... همان زمان ها که نفس چیره می شود و فرمان به بدی می دهد، یک لحظه باید مهارش را کشید و به او نهیب زد که می توانی به جای فساد و تباهی در راستای اصلاح و خیر قدم برداری... به جای آنکه خود را در زمره سخن چینان و غیبت کنندگان قراردهی نیکی های مردم را بگو تا بینشان اصلاح شود و محبتشان افزون گردد...
فغان از نفسی که مهار تضرع و خواری در پیشگاه خداوند به آن زده نشده...
ایکاش اگر قدرت مهار نفس را نداریم نصیحت کننده خیرخواهی داشته باشیم که در آن زمانی که فرصت برای اصلاح باقی مانده ما را به زشتی عملمان آگاه کند...
* إِنَّ اللّه أَحَبَّ الکَذِبَ فِى الصَّلاحِ وَأَبغَضَ الصِّدقَ فِى
الفَسادِ؛
** اَلا اُخبِرُکُم بِاَفضَلَ مِن دَرَجَةِ الصّیامِ وَ الصَّلاةِ وَ الصَّدَقَةِ؟ صَلاحُ ذاتِ البَینِ، فَاِنَّ فَسادَ ذاتِ البَینِ هِىَ الحالِقَةُ؛
*** .. وَاللّه ما اوتىَ لُقمانُ الحِکمَةَ بِحَسَبٍ، وَلامالٍ وَلاأَهلٍ وَلا بَسطٍ فى جِسمٍ وَلاجَمالٍ وَلکِنَّهُ کانَ رَجُلاً قَویّا إِلى أَن قالَ: وَلَم یَمُرَّ بِرَجُلَینِ یَختَصِمانِ أَو یَقتَتِلانِ إِلاّ أَصلَحَ بَینَهُما وَلَم یَمضِ عَنهُما حَتّى تَحاجَزا؛
تربیت اسلامی... راستگویی
می خواهم مبحث تربیت اسلامی را انشا الله ادامه بدهم... با توجه اینکه سخن گفتن امری است آسان و با صرف کمترین انرژی می توان گناه کرد، می خواهم خطوط قرمز را در سخن گفتن بررسی کنم... ابتدا می رویم سراغ راستگویی و دروغگویی...
سخن سه گونه است: راست و دروغ و اصلاح میان مردم،به آن حضرت عرض شد: قربانت اصلاح میان مردم چیست؟ فرمودند: از کسى سخنى درباره دیگرى مىشنوى که اگر سخن به گوش او برسد، ناراحت مىشود. پس تو آن دیگرى را مىبینى و بر خلاف آنچه شنیدهاى، به او مىگویى: از فلانى شنیدم که در خوبى تو چنین و چنان مىگفت (امام صادق علیه سلام)... نکته جالب آنکه همواره این رفتار را مصداق دو رویی و دروغگویی می دانستم و گمان می کردم که خطا است... اما اگر نیت فرد به راستی اصلاح باشد و بداند که این رفتار ممکن است موجب صلح شود می توان حساب جداگانه ای برای آن باز کرد...
نکته دیگری که باید توجه کرد فتواهایی است که گاه شیطان می دهد که اگر راست بگویی به ضرر توست و
توجیه می کند برایت این دروغگویی را... و چه زیبا پیامبر رحمت سلام الله علیه می فرمایند، اى على راست بگو اگر چه در حال حاضر به ضرر
تو باشد ولى در آینده به نفع توست و دروغ نگو اگر چه در حال حاضر به نفع تو باشد
ولى در آینده به ضرر توست ...
در این میان این حدیث گرانقدر به تشخیص درست کمک می کند... در سه چیز راستگویى زشت است: سخنچینى، خبر ناخوشایند دادن به مردى درباره زن و فرزندش و تکذیب کردن خبر کسى.
شاید خط کش درست برای تشخیص، منفعت فردی و در مقابلش مصلحت باشد... وقتی پای اصلاح میان افراد و یا آن مواردی که پیامبر رحمت سلام الله علیه راستگویی را در آن زشت بیان فرموده اند در میان باشد، ماجرا رنگ دیگری به خود می گیرد...
انشا الله که از وسوسه های شیطان و نفس اماره بدور باشیم و با توجیهات اشتباه زبان به دروغ نگشاییم... خدای مهربان ببخش خطاهایم را و آن زمانهایی که به نفس خود ستم می کنم...