زن از منظر قرآن کریم - قسمت اول

از نمایشگاه کتاب امسال کتابی خریده بودم به نام "زن از منظر قرآن کریم" به قلم آقای محمد علی انصاری. تا دیشب فرصت نکرده بودم بخوانمش. از مطالب کتاب دو موضوع جالب دریافتم؛ نخست اینکه، از سوره های قرآن کریم که در ارتباط با خانم هاست و تا به حال به آن دقت نکرده بودم سوره مبارکه تحریم است. آیات ابتدایی آن در ارتباط با دو تن از همسران پیامبر- حفصه و آیشه- است که یکی از ان دو رازی را که پیامبر با او در میان گذارده اند با دیگری مطرح می کند. پاسخی که در قرآن در این باره بیان شده بسیار زیباست.

إِن تَتُوبَا إِلى اللَّهِ فَقَدْ صغَت قُلُوبُکُمَا وَ إِن تَظهَرَا عَلَیْهِ فَإِنَّ اللَّهَ هُوَ مَوْلَاهُ وَ جِبرِیلُ وَ صلِحُ الْمُؤْمِنِینَ وَ الْمَلَئکةُ بَعْدَ ذَلِک ظهِیرٌ(4)

و شما دو زن اگر به سوى خدا توبه ببرید (امید است خدا دلهایتان را از انحراف به استقامت برگرداند)، چون دلهاى شما منحرف گشته و اگر همچنان علیه پیامبر دست به دست هم بدهید بدانید که خداوند مولاى او و جبرئیل و مؤ منین صالح و ملائکه هم بعد از خدا پشتیبان اویند (4)

عَسى رَبُّهُ إِن طلَّقَکُنَّ أَن یُبْدِلَهُ أَزْوَجاً خَیراً مِّنکُنَّ مُسلِمَتٍ مُّؤْمِنَتٍ قَنِتَتٍ تَئبَتٍ عَبِدَتٍ سئحَتٍ ثَیِّبَتٍ وَ أَبْکاراً(5)

امید است پروردگار او اگر او شما را طلاق دهد همسرانى بهتر از شما روزیش کند همسرانى بدل از شما که مسلمان ، مومن ، ملازم بندگى و خشوع ، توبه کار، عابد و هجرت کننده باشند، که یا بیوه باشند و یا بکر (5).

یَأَیهَا الَّذِینَ ءَامَنُوا قُوا أَنفُسکمْ وَ أَهْلِیکمْ نَاراً وَقُودُهَا النَّاس وَ الحِْجَارَةُ عَلَیهَا مَلَئکَةٌ غِلاظٌ شِدَادٌ لا یَعْصونَ اللَّهَ مَا أَمَرَهُمْ وَ یَفْعَلُونَ مَا یُؤْمَرُونَ(6)

هان اى کسانى که ایمان آورده اید! خود و اهل خود را از آتشى که آتش ‍ گیرانه اش مردم و سنگ حفظ کنید، آتشى که فرشتگان غلاظ و شداد موکل بر آنند، فرشتگانى که هرگز خدا را در آنچه دستورشان مى دهد نافرمانى ننموده بلکه هر چه مى گوید عمل مى کنند (6).

یَأَیهَا الَّذِینَ کَفَرُوا لا تَعْتَذِرُوا الْیَوْمَ إِنَّمَا تجْزَوْنَ مَا کُنتُمْ تَعْمَلُونَ(7)

اى کسانى که کفر ورزیدید! امروز دیگر معذرت نخواهید براى اینکه کیفر شما جز آنچه مى کردید چیز دیگرى نیست (7).

یَأَیهَا الَّذِینَ ءَامَنُوا تُوبُوا إِلى اللَّهِ تَوْبَةً نَّصوحاً عَسى رَبُّکُمْ أَن یُکَفِّرَ عَنکُمْ سیِّئَاتِکُمْ وَ یُدْخِلَکمْ جَنَّتٍ تجْرِى مِن تحْتِهَا الاَنْهَرُ یَوْمَ لا یخْزِى اللَّهُ النَّبىَّ وَ الَّذِینَ ءَامَنُوا مَعَهُ نُورُهُمْ یَسعَى بَینَ أَیْدِیهِمْ وَ بِأَیْمَنهِمْ یَقُولُونَ رَبَّنَا أَتْمِمْ لَنَا نُورَنَا وَ اغْفِرْ لَنَا إِنَّک عَلى کلِّ شىْءٍ قَدِیرٌ(8)

اى کسانى که ایمان آوردید به سوى خدا توبه ببرید توبه اى خالص، شاید پروردگارتان گناهانتان را تکفیر نموده در جناتى داخلتان کند که نهرها از زیر درختانش روان است، در روزى که خدا نبى و مؤمنین با او را خوار نمى سازد، نورشان جلوتر از خودشان در حرکت است، از جلو و طرف راست حرکت مى کند، مى گویند پروردگارا نور ما را تمام کن و ما را بیامرز که تو بر هر توانایى (8).

دوم اینکه فکر می کنم تنها زنی که نامش در قرآن کریم ذکر شده حضرت مریم (ع) است. زنان دیگری که در آیات به آنها اشاره شده نام ندارند، مثلا همسر فرعون و یا همسر نوح. برایم جالب شد که بدانم چه تفسیری برای این موضوع وجود دارد.البته هنوز نیافتمش.

پ.ن 1: روایتی از تفسیر المیزان: در کافى به سند خود از عبد الاعلى مولاى آل سام از امام صادق (علیه السلام ) روایت کرده که فرمود: وقتى آیه ((یا ایها الذین امنوا قوا انفسکم و اهلیکم نارا)) نازل شد، مردى از مؤ منین نشست و شروع کرد به گریه کردن ، و گفتن اینکه من از نگهدارى نفس خودم عاجز بودم ، اینک مامور نگهدارى از زن و فرزند خود نیز شده ام. رسول خدا (صلى اللّه علیه و آله وسلم ) به او فرمود: در نگهدارى اهلت همین بس است که به ایشان امر کنى آنچه را که به خودت امر مى کنى، و ایشاءن را نهى کنى از آنچه که خودت را نهى مى کنى.

و نیز در کافى به سند خود از سماعه از ابى بصیر روایت کرده که ذیل آیه ((قوا انفسکم و اهلیکم نارا)) گفته: از امام پرسیدم چگونه زن و فرزند را از آتش دوزخ حفظ کنم؟ فرمود: آنها را امر کن بدانچه که خدا امر کرده، و نهى کن از آنچه خدا نهى کرده، اگر اطاعتت کردند که تو ایشان را حفظ کرده اى ، و به وظیفه ات عمل نموده اى ، و اگر نافرمانیت کردند خودشان گنهکارند، تو آنچه را بر عهده داشته اى ادا کرده ای.