پله پله تا ملاقات خدا

در مطب قبل غزلی از مولانا را آورده بودم تا کمکی در انتشار این شعر کرده باشم. اما این شعر و نظر یکی از دوستان من را بر آن داشت تا کمی از شمس و مولانا بنویسم.

داستان ملاقات این دو و تاثیری که شمس بر روی مولانا می گذاره را کوتاه می کنم و از زمانی شروع می کنم که شمس برای اولین بار مولانا را ترک می کند. آنگونه که گفته شده مولانا در زمان ملاقات شمس نزدیک 40 سال داشته و در شهر مریدان بسیاری بر گردش جمع بودند. برخی حسادت مریدان و دشمنی های آنها را موجب سفر شمس به دمشق و ترک مولانا می دانند.

به قولی، شمس در حجاب غیبت فرو شد و مولانا نیز در آتش هجران او بی قرار و ناآرام گشت. مریدان که دیدند رفتن شمس نیز مولانا را متوجه آنان نساخت لابه کنان نزد او آمدند و پوزش ها خواستند. پس از آن مولانا پسرش را به دنبال شمس می فرستد تا او را دوباره به قونیه بازگرداند.

اینبار مولانا یکی از نزدیکانش را که برخی گفته اند دخترش بوده به عقد شمس در می آره. پس از مرگ زودهنگام همسرش شمس برای بار دوم ناپدید می شه و مولانا هر چه می گردد او را نمی یاید. برخی بازهم حسادت و دشمنی های مریدان و یکی از پسران مولانا که عاشق همسر شمس بوده را دلیل هجرت دوباره شمس می دانند و برخی هم مرگ زودهنگام همسرش را. برخی هم بر این باورند که شمس به دست پسر مولانا کشته می شه.

اما ادامه داستان...مولانا درفراغ شمس نا آرام شد و یکباره دل از دست بداد و روز و شب به سماع و رقص پرداخت و حال زار و آشفتۀ او در شهر بر سر زبانها افتاد. این شیدایی او بدانجا رسید که دیگر قونیه را جای درنگ ندید و قونیه را به سوی شام و دمشق ترک کرد. مولانا در دمشق هر چه گشت شمس را نیافت و ناچار به قونیه بازگشت. 

در این سیر روحانی و سفر معنوی هر چند که شمس را به صورت جسم نیافت ولی حقیقت شمس را در خود دید و دریافت که آنچه به دنبال اوست در خود حاضر ومتحقق است. این سیر روحانی در او کمال مطلوب پدید آورد. مولانا به قونیه بازگشت و رقص و سماع را از سر گرفت و پیرو جوان و خاصو عام همانند ذره ای د رآفتاب پر انوار او می گشتند و چرخ می زدند. مثنوی معنوی ثمره ی این رشد عرفانی مولاناست.

چندین سال بر این منوال سپری شد و باز حال و هوای شمس در سرش افتاد و عازم دمشق شد ولی هرچه کوشید شمس را نیافت سر انجام چاره ای جز بازگشت به دیار خود ندید.

البته ممکنه یک دلیل دیگر هم برای رفتن شمس متصور بود و آن اینکه سفر روحانی مولانا با رفتن شمس کامل می شد. شاید تا زمانی که او بود مولانا خودش را به درستی نمی یافت. البته برخی بر سر وجود و یا عدم وجود شمس هم بحث دارند چه برسد به اینکه دلیل واقعی رفتنش را بدانند.

* منبع: http://www.mowlana.org و البته برخی دانسته های خودم

پ.ن 1:

سلطان ولد (فرزند مولانا) فرمود که:

روزی حضرت والدم در مدح مولانا شمس الدین مبالغع عظیم میفرمود،
و از حد بیرون، مقامات و کرامات و قدرتهای او را بیان کرد که من از غایت شادی بیامدم و بر در حجره او ایستادم .
شمس فرمود که بهاءالدین چه لاغ است؟ گفتم: پدرم اوصاف شما را بسیار کرد.
گفت: والله والله من از دریای عظمت پدرت یک قطره بیش نیستم. اما هزار چندانم که فرمود!
باز به حضرت مولانا آمدم. سر نهادم که: مولانا شمس الدین چنین گفت.
مولانا فرمود: خود را ستود و عظمت خود را نمود و صد چندانست که فرمود!

این هم مطلب دیگری از شمس درباره مولانا

تو آنی که نیاز مینمایی!
آن نبودی که بی نیازی و بیگانگی مینمودی! آن دشمن تو بود!
از بهر آن میرنجانیدمش که تو نبودی!
آخر من تو را چگونه رنجانم که اگر بر پای تو بوسه دهم، ترسم که مژه من در خلد و پای تو را خسته کند!

پ.ن 2:

هین سخن تازه بگو تا دو جهان تازه شود

وارهد از هر دو جهان بی حد و اندازه شود